Tytuł: Najczęstsze rodzaje mobbingu – sprawdź, czy rozpoznajesz je w swoim środowisku pracy
Autor: Anna Wysocka
Data publikacji: 28 października 2025
Ostatnia aktualizacja: 28 października 2025
Mobbing to zjawisko, które coraz częściej wychodzi na światło dzienne – i dobrze. Choć wielu pracowników nadal kojarzy go głównie z agresywnymi zachowaniami przełożonych, rzeczywistość jest znacznie bardziej złożona. Mobbing może przyjmować różne formy: od subtelnych manipulacji po otwartą wrogość. Co więcej – może pochodzić nie tylko od szefa, lecz także od współpracowników.
W tym artykule przyjrzymy się najczęstszym rodzajom mobbingu, poznamy ich mechanizmy oraz objawy, a także podpowiemy, jak reagować i gdzie szukać pomocy, jeśli zauważysz, że ktoś w Twoim otoczeniu jest ofiarą.
W tym artykule przeczytasz m.in. o:
- czym dokładnie jest mobbing i jakie ma formy,
- jak rozpoznać mobbing w codziennych relacjach zawodowych,
- najczęstszych rodzajach mobbingu, które występują w polskich firmach,
- sposobach reagowania i przeciwdziałania toksycznym zachowaniom,
- gdzie szukać wsparcia prawnego i psychologicznego.
Czytaj dalej i sprawdź, czy rozpoznajesz te mechanizmy w swoim miejscu pracy…
Spis treści
- Czym jest mobbing – definicja i podstawy prawne
- Mobbing pionowy – gdy przełożony nadużywa władzy
- Mobbing poziomy – przemoc między współpracownikami
- Mobbing pośredni – ciche formy wykluczenia
- Cybermobbing w pracy – nowoczesne oblicze nękania
- Syndrom kozła ofiarnego – mobbing wobec jednej osoby
- Jak reagować na mobbing i gdzie szukać pomocy
- Podsumowanie – reaguj, zanim będzie za późno
Czym jest mobbing – definicja i podstawy prawne
Mobbing to uporczywe i długotrwałe nękanie lub zastraszanie pracownika, które ma na celu jego poniżenie, ośmieszenie, izolację bądź doprowadzenie do rezygnacji z pracy. Zjawisko to zostało uregulowane w polskim Kodeksie pracy (art. 94³), gdzie jasno określono obowiązek pracodawcy przeciwdziałania mobbingowi.
Najważniejsze cechy mobbingu to:
- długotrwałość – działania trwają miesiącami lub latami,
- systematyczność – zachowania powtarzają się, są celowe i zaplanowane,
- intencjonalność – mają na celu poniżenie, izolację lub eliminację ofiary,
- nierównowaga sił – ofiara często nie ma narzędzi, by skutecznie się bronić.
Mobbing może mieć charakter psychiczny, emocjonalny, społeczny, a czasem nawet cyfrowy – zwłaszcza w dobie pracy zdalnej.
Mobbing pionowy – gdy przełożony nadużywa władzy
To najczęstszy i najbardziej rozpoznawalny rodzaj mobbingu. Mobbing pionowy występuje wtedy, gdy przełożony wykorzystuje swoją pozycję, by kontrolować, zastraszać lub upokarzać podwładnych.
Przykłady zachowań:
- publiczne krytykowanie pracownika,
- nieuzasadnione odbieranie obowiązków lub zlecanie zadań poniżej kwalifikacji,
- izolowanie od zespołu,
- podważanie kompetencji w obecności innych,
- ciągłe groźby zwolnienia lub negatywnej oceny.
Tego typu mobbing często maskowany jest jako „wymagający styl zarządzania” lub „motywowanie przez presję”. W rzeczywistości jednak prowadzi do wypalenia zawodowego, utraty pewności siebie i depresji.
Mobbing poziomy – przemoc między współpracownikami
Nie zawsze mobberem jest szef. Równie destrukcyjny może być mobbing poziomy, czyli przemoc ze strony współpracowników. Często pojawia się w zespołach, gdzie panuje rywalizacja lub brak jasnych zasad komunikacji.
Formy mobbingu poziomego:
- rozsiewanie plotek i fałszywych informacji,
- ignorowanie osoby podczas zebrań,
- utrudnianie pracy poprzez sabotaż zadań,
- ośmieszanie w wiadomościach grupowych,
- brak wsparcia lub złośliwe uwagi wobec błędów.
Zdarza się, że grupa osób „zmawia się” przeciwko jednemu pracownikowi, tworząc środowisko psychicznej presji. To tzw. mobbing grupowy.
Mobbing pośredni – ciche formy wykluczenia
Nie każdy mobbing jest jawny. Czasem objawia się w subtelnych gestach – wykluczaniu z rozmów, pomijaniu w informacjach, traktowaniu jak osoby „niewidzialnej”.
Mobbing pośredni może wyglądać niewinnie, ale ma niszczące skutki psychologiczne. Pracownik zaczyna tracić poczucie przynależności i wartości, co prowadzi do alienacji i pogorszenia wyników.
Takie działania często są trudne do udowodnienia, dlatego ofiary rzadko decydują się na oficjalne zgłoszenie.
Cybermobbing w pracy – nowoczesne oblicze nękania
W erze pracy zdalnej i komunikacji online pojawił się cybermobbing – czyli nękanie za pośrednictwem kanałów cyfrowych. Może mieć formę e-maili, wiadomości na Slacku czy Teamsach, a nawet memów ośmieszających pracownika.
Objawy cybermobbingu:
- publiczne krytykowanie w mailach grupowych,
- wykluczanie z rozmów online,
- tworzenie fałszywych narracji lub manipulacja informacjami,
- hejt lub ironiczne komentarze w mediach społecznościowych.
To zjawisko szczególnie niebezpieczne, ponieważ łatwo zostawia cyfrowe ślady, ale też przenika sferę prywatną, naruszając granice ofiary poza godzinami pracy.
Syndrom kozła ofiarnego – mobbing wobec jednej osoby
W wielu firmach można zaobserwować sytuację, w której jedna osoba staje się celem frustracji całego zespołu. Często wynika to z nieświadomych mechanizmów grupowych – potrzeby znalezienia „winnego” za niepowodzenia.
Taki pracownik staje się kozłem ofiarnym – krytykowanym, izolowanym, a nawet poniżanym, mimo że nie zawinił. Ten rodzaj mobbingu ma ogromny wpływ na psychikę i często kończy się długotrwałym leczeniem stresu pourazowego.
To przykład, jak silne mogą być społeczne mechanizmy przemocy w środowisku zawodowym.
Jak reagować na mobbing i gdzie szukać pomocy
Najważniejsze to nie ignorować sygnałów. Jeśli zauważasz objawy mobbingu wobec siebie lub innych:
- Zbieraj dowody – notuj daty, wiadomości, zachowania.
- Zgłoś sytuację przełożonemu wyższego szczebla lub działowi HR.
- Poszukaj wsparcia prawnego – możesz skontaktować się z Państwową Inspekcją Pracy.
- Nie zostawaj sam – rozmowa z psychologiem lub terapeutą pomoże Ci odzyskać równowagę.
- Nie obwiniaj się – mobbing mówi więcej o agresorze niż o ofierze.
W Polsce istnieją również specjalistyczne fundacje i ośrodki pomocy ofiarom mobbingu, oferujące bezpłatne konsultacje.
Podsumowanie – reaguj, zanim będzie za późno
Mobbing to nie „zwykły konflikt” ani „trudny charakter szefa”. To forma przemocy psychicznej, która może zniszczyć zdrowie, karierę i poczucie własnej wartości.
Świadomość i odwaga w reagowaniu to pierwszy krok do zmiany. Pamiętaj – każdy ma prawo do bezpiecznego i godnego środowiska pracy. Jeśli dostrzegasz przejawy mobbingu – reaguj. Milczenie nigdy nie jest rozwiązaniem.
Dodaj komentarz